Đề Thi Tiếng Việt Lớp 5 Cuối Kì 1 (có ma trận): Bài Học Nghị Lực & Kỹ Năng Tả Cảnh "Kinh Điển"

Lớp 5 là năm học cuối cấp, áp lực không chỉ nằm ở điểm số mà còn ở việc chuẩn bị hành trang kiến thức vững chắc để vào lớp 6. Phụ huynh thường lo lắng: "Con đọc hiểu tốt nhưng viết văn lại lan man, hoặc ngược lại, viết tốt nhưng hay sai ngữ pháp cơ bản như đại từ, quan hệ từ."

Hôm nay, Aidayhoc.vn xin giới thiệu và phân tích bộ hồ sơ "Đề kiểm tra định kì Tiếng Việt 5 - Cuối kì 1". Đây là một đề thi mẫu mực, kết hợp giữa việc kiểm tra kiến thức Tiếng Việt nâng cao và giáo dục nhân cách qua những câu chuyện người thật việc thật.

1. Phân tích Ma trận: Cấu trúc cân đối, chuẩn đầu ra

Dựa trên bảng Ma trận đặc tả, đề thi được chia làm 3 phần rõ rệt, bám sát chương trình GDPT 2018:

• Đọc thành tiếng (3 điểm): Kiểm tra kỹ năng phát âm, ngắt nghỉ và tốc độ đọc (khoảng 80 tiếng/phút).

• Đọc hiểu & Kiến thức Tiếng Việt (7 điểm): Gồm 6 câu trắc nghiệm và 3 câu tự luận. Nội dung bao phủ các đơn vị kiến thức quan trọng của lớp 5 như: Từ đồng nghĩa, Đại từ, Dấu gạch ngang.

• Kiểm tra Viết (10 điểm): Yêu cầu viết bài văn miêu tả hoàn chỉnh, đòi hỏi kỹ năng quan sát và sắp xếp ý.

Ma trận Tiếng Việt 5 cuối kì I

2. Điểm "Đắt giá" của đề thi: Cảm xúc và Thực tế

Bộ đề này không sử dụng những văn bản sáo rỗng mà chọn lọc chất liệu rất đời thường và ý nghĩa:

a. Bài học nghị lực từ "Cô giáo không tay" (Phần Đọc hiểu):

• Văn bản "Nghị lực phi thường của cô giáo không tay" kể về cô giáo Lê Thị Thắm – một tấm gương có thật tại Thanh Hóa.
• Giá trị: Không chỉ kiểm tra kỹ năng đọc, đề bài còn giáo dục học sinh về lòng kiên trì và ước mơ. Câu hỏi tự luận số 5: "Em rút ra bài học gì?" giúp đánh giá chiều sâu suy nghĩ của các em về sự nỗ lực vươn lên trong cuộc sống.

b. Kiểm tra ngữ pháp tinh tế:

• Từ đồng nghĩa (Câu 6): Yêu cầu tìm cặp từ đồng nghĩa trong câu. Học sinh cần tinh ý để nhận ra cặp "dạy học - dạy dỗ".

• Dấu gạch ngang (Câu 7): Kiểm tra chức năng chú thích/giải thích của dấu gạch ngang – một kiến thức ngữ pháp quan trọng ở lớp 5.

• Đại từ (Câu 4, 8): Yêu cầu nhận biết đại từ xưng hô trong câu và tự đặt câu có sử dụng đại từ.

c. Đề văn "Kinh điển" nhưng không cũ (Phần Viết):

• Đề bài: "Tả quang cảnh trường em vào buổi sáng trước giờ vào lớp".

  Đây là dạng đề tả cảnh quen thuộc, nhưng để đạt điểm cao (Sáng tạo), học sinh không thể làm văn mẫu. Các em phải quan sát sự chuyển biến của không gian (từ khi sân trường vắng vẻ đến khi nhộn nhịp) và thời gian (nắng lên, sương tan...).

3. Phương pháp dạy học & Mẹo ôn tập hiệu quả

Để giúp con đạt điểm cao môn Tiếng Việt lớp 5, phụ huynh và thầy cô có thể áp dụng:

Mẹo 1: Đọc hiểu - Tìm "Từ khóa" và "Thông điệp"

• Khi làm bài đọc hiểu, hãy dạy con gạch chân các từ khóa chỉ địa danh, tên người (ví dụ: Đông Sơn, Thanh Hóa, Lê Thị Thắm) để trả lời nhanh các câu hỏi trắc nghiệm.

  Với câu hỏi rút ra bài học (Câu 5), câu trả lời không cần khuôn mẫu nhưng phải có từ khóa cốt lõi như: "nghị lực", "vươn lên", "vượt khó".

Mẹo 2: Ngữ pháp - Đặt vào ngữ cảnh

• Khi ôn về Từ đồng nghĩa, đừng chỉ học thuộc lòng. Hãy yêu cầu con đặt câu để thấy sự khác biệt về sắc thái. Ví dụ: "Dạy dỗ" thường mang nghĩa dạy bảo về đạo đức, còn "Dạy học" thiên về kiến thức.

• Khi ôn về Dấu gạch ngang, hãy phân biệt rõ: Gạch đầu dòng (liệt kê) khác với Gạch ngang giữa câu (chú thích hoặc nối từ).

Mẹo 3: Tập làm văn - Dàn ý "Không gian & Thời gian"

• Hướng dẫn chấm của đề thi này gợi ý rất rõ: "Miêu tả theo trình tự không gian, thời gian hoặc kết hợp".

• Mở bài: Giới thiệu âm thanh, bầu không khí lúc sáng sớm.

• Thân bài: Tả từ xa tới gần (Cổng trường -> Sân trường -> Lớp học) hoặc theo thời gian (Lúc chưa có ai -> Lác đác vài bạn -> Đông vui nhộn nhịp).

• Kết bài: Cảm xúc tự hào, yêu mến ngôi trường.

​​​​​​​

​​​​​​​Đề thi cuối kì I môn Tiếng việt lớp 5

4. Tải trọn bộ tài liệu (File Word chuẩn)

Bộ tài liệu này được trình bày mạch lạc, bao gồm:

1. Ma trận chi tiết: Phân chia các mức độ nhận thức (M1, M2, M3).

2. Đề bài: Văn bản đọc hiểu ý nghĩa, câu hỏi trắc nghiệm và tự luận rõ ràng.

3. Đáp án và Hướng dẫn chấm: Gợi ý chi tiết cho phần tập làm văn và các câu hỏi mở.

Mời thầy cô và phụ huynh tải về miễn phí tại đây:

👉 [LINK TẢI FILE WORD TIẾNG VIỆT 5 TẠI ĐÂY]

(Nguồn: Kho tài liệu giáo dục Aidayhoc.vn. Chúng tôi luôn cập nhật những đề thi hay và ý nghĩa nhất).

Tiếng Việt là môn học nuôi dưỡng tâm hồn. Chúc các em học sinh lớp 5 có những bài văn thật cảm xúc và kỳ thi thành công rực rỡ!